Қалалық пробация қызметінде бүгінде 20 қызметкер еңбек етеді. Олар — бас бостандығынан айыру орындарынан босатылған және қоғамнан оқшаулаумен байланысты емес жаза түріне сотталған азаматтарды қоғамға қайта бейімдеп, психологиялық, құқықтық көмектер көрсетеді.. Бұл жерде қызметтің әр минуты — жауапкершілік пен қырағылықты талап етеді.
Қызылорда облысы бойынша ҚАЖ департаментінің қалалық пробация қызметінің есебінде 500-ге жуық сотталған азамат тіркелген. Олардың қатарында әртүрлі қылмыс жасаған ер-азаматтар, әйелдер, тіпті кәмелет жасына толмаған жасөспірімдер де бар. Жасы келген зейнеткерлер де, көпбалалы аналар да, бесіктен белі шықпай жатып қателікке бой алдырған жастар да сот үкімімен пробация есебіне алынған.
Бір күндік жұмыс барысында пробация қызметкерлерінің қабылдауына бірге қатыстым. Пробация қызметінің бастығы әділет майоры Фариза Сембаева жүргізген қабылдауда әр түрлі сұрақпен азаматтар келіп жатты. Солардың бірі — 30 жастағы сотталған облыс аумағынан шығып жұмыс жасауға мүмкіндік берілеме деген сұрақпен жүгінді.
Мен барған күні есептегі азаматтардың тіркелу күні екен. Есептегі азаматтар айына 2 рет тіркеуге келеді екен. Бұл күні әрбір сотталғанға пробация инспекторы қылмыстың алдын алу жөнінде профилактикалық және тәрбиелік мәні бар әңгімелер жүргізіп, сотталған өзінің мінез-құлқы жөнінде есеп беру анықтамасын толтырады. 10 жылдан аса ҚАЖ саласында қызмет атқарып келе жатқан пробация инспекторы, әділет капитаны Жадыра Исмайловамен бірге сотталған азаматтарға тәрбиелік мәні бар түсіндірме жұмысын жүргіздім.
Сондай- ақ есептегі тұлғаларға түрлі бағытта көмектер де көрсетіледі. Тіркеуге келген бір азамат отбасылық жағдайына байланысты психологтың көмегіне мұқтаж екенін айтты. Дереу психологқа жазып, оның мәселесін тыңдауға мүмкіндік берілді. Есепке алғаш рет алынған тұлғаларға міндетті түрде психолог маман тарапынан зерделеу жүргізілетіні де түсіндірілді.
Сонымен қатар пробация инспекторлары мекенжай бойынша тексеру жұмыстарын да жиі атқарады. Қала аумағында республикалық және облыстық профилактикалық іс-шаралар тұрақты өткізіліп отырады.
Бүгінде қайта құқықбұзушылыққа бейім тұлғаларға электронды браслеттер тағылып, олардың қозғалысын бақылау жүзеге асырылуда. Бұл — қылмыстың алдын алуға бағытталған маңызды тетік. Тіркеуге келгеү азаматтың біріне электронды браслет тағылған. Әңгімелесу барысында жасаған ісіне өкінетінін, қателігін мойындайтынын айтты.
Кейбір тұлғалар бірнеше рет ескертулер алып, тәртіпке бағынбаған жағдайда олардың құжаттары сотқа жолданады. Мұндай мысалға да бір күн ішінде куә болдым.
Пробация қызметкерлері жергілікті атқарушы органдармен, учаскелік полиция инспекторларымен тығыз байланыста жұмыс істейді. Әділет капитаны Жадыра Исмайлова сотталғандармен спорттық, мәдени іс-шаралар ұйымдастырылатыны, психологиялық тренингтер жиі өтетінін айтты.
Мемлекеттік қолдаудың арқасында қайтарымсыз грант алып, кәсібін дөңгелетіп отырған пробация есебіндегі азаматтар да аз емес. Бірі ағаш цехын ашса, енді бірі мал шаруашылығымен айналысып, еңбекқорлығымен өзгеге үлгі болып жүр. Жыл басынан 10 азамат мемлекеттен қайтарымсыз грнат ұтып алса, 115 адам тұрақты ақылы жұмысқа тұрғызылған,- дейді Жадыра Исмайлова.
Бір күндік пробация инспекторы ретіндегі тәжірибеде мен бұл сала қызметкерлерінің жұмысын жақыннан көрдім. Күнделікті кездесетін қиындықтарға қарамастан, олар өз міндетін адал атқарып, қоғам тыныштығына үлес қосып отыр.
Погонды журналист ретінде нысанды киім киіп, қызметке кіріскен сәттен-ақ бұл мамандықтың ер-азамат не әйел деп бөлінбейтінін, әр қызметкердің бірдей жауапкершілік арқалайтынын анық сезіндім.
Пробация қызметкерінің жұмысы — қырағылықты, сабырды, түсіністік пен адам тағдырына жауапкершілікпен қарауды талап ететін аса маңызды міндет. Бір күндік тәжірибе осы еңбектің ауырлығын да, қадірін де терең ұғындырды.
Данагул Достанова
